Zie je wat ik bedoel?’ zei Sietze Wollema. De leider van de Fryske Frijheid ging achterover zitten. Voor hem, op tafel, lag een kaart van Noord-Nederland en een deel van Duitsland. Naast hem zat Kevin Schutsma. ‘Zo zit het dus,’ zei Sietze. ‘En daar komen we elkaar tegen, Kevin. Jullie willen een ander bestuur in Groningen, om te voorkomen dat de zeven plagen jullie provincie gaan vernietigen. Wij streven naar een onafhankelijke Friese staat. Van de huidige provincie Friesland tot en met het Duitse Ost-Friesland. Precies zoals het ooit was, in de Middeleeuwen. De Friese zeelanden. Groningen zit daar tussenin. Het is zonneklaar dat Groningen daar gewoon bij hoort. Niet de stad natuurlijk. Die is Drents. Maar wel alle Ommelanden. Ooit waren de Ommelanders ook Friezen. Het is tijd de Friese oorsprong van de Groningers ten volle te erkennen en de diepe gemeenschappelijke wortels te koesteren.’
Nadat de ‘vogelaars’ van Beweging 59 in het Lauwersmeergebied de ‘vogelaars’ van de Fryske Frijheid hadden getroffen, was een ontmoeting op touw gezet tussen de leiders van beide groepen: Kevin en Sietze, de man die Linda had gesproken op de voormalige camping ‘De Reuzenalk’. De twee aanvoerders waren samengekomen in café ‘De Grauwe Fazant’ in Allardsoog, nabij het drie-provinciën-punt tussen Groningen, Friesland en Drenthe.
Het gesprek tussen Kevin en Sietze verliep aanvankelijk stroef. Kevin was nogal achterdochtig geweest en huiverig om de doelen van Beweging 59 te delen met Sietze. Wat als hij een burgerinformant was of een undercoveragent? Elora had Kevin verzekerd dat Sietze was wie hij zei dat hij was – kort gezegd een oprechte Friese botenbouwer die droomde van een onafhankelijke Friese staat, gegrondvest op – zo stelde Sietze – de ‘Friese vrijheid’. Sietze omschreef die vrijheid als een staat zonder centraal gezag. Hoe hij dat precies voor zich zag, begreep Kevin nog niet helemaal.
De discussie ging verder. ‘Maar als de Ommelanden van oorsprong Fries zijn, hoe komt het dan dat ze het nu niet meer zijn?’ vroeg Kevin. ‘Van Friesland tot ver in Duitsland zie ik Fries gebied, met een hap eruit die Groningen heet. Wat is er gebeurd?’
‘Er is ooit een meneer geweest die op basis van schedelonderzoek beweerde dat Groningers geen Friezen zijn,’ zei Sietze. ‘In die tijd had dat soort onderzoek nog overtuigingskracht. Daarnaast waren er nog wat andere argumenten en gebeurtenissen. Die doen nu niet ter zake. Hoe dan ook: de meneer werd serieus genomen. Sinds die zogenaamde bevindingen is hard gewerkt aan een Groninger identiteit. Een eigen cultuur. De Groningers zijn er in gaan geloven. Jij gelooft er in. Je zult je immers niet een Fries noemen. Het zal duidelijk zijn dat dat schedelonderzoek de prullenbak in kan. Helemaal fris is het niet, zullen we maar zeggen. Conclusie: de Groninger identiteit berust op desinformatie. Daar hadden ze destijds geen sociale media voor nodig!’
Kevin nam een slok wijn. Het lesje geschiedenis dat Sietze hem had voorgeschoteld, bood veel stof tot nadenken. Hij zou het zelf eens goed moeten onderzoeken, natuurlijk. Wat als Sietze degene was die onzin verkondigde? Of hij Elora zou inschakelen om het uit te zoeken, wist Kevin nog niet. Ook Sietzes groep de Fryske Frijheid bleek gebruik te maken van de slimme chatbot. Hoe objectief was ze? Wat als Elora van meet af aan op de hand was geweest van de Fryske Freiheit en haar hulp en advies aan Beweging 59 als enige doel had gehad om de Groningers te laten meewerken aan het tot stand brengen van een Friese staat? Aan de andere kant: wat als Beweging 59 haar eigen doelen eenvoudig kon bereiken, door op gelijkwaardige wijze samen te werken met de Fryske Frijheid?
‘En weet je wat ik denk?’ zei Sietze. ‘Ik kan het niet hard maken, maar ik sluit niet uit dat de autoriteiten Groningen destijds welbewust hebben gecreëerd, om een wig te drijven tussen de Friese landen. Elora kwam onlangs met die gedachte. Wat als er bij de hoge heren een reële vrees was dat alle vrije Friezen zich op een dag zouden gaan verenigen? Het is nu een hele sprong om Friesland te verbinden met de gebieden over de grens. Groningen zit er immers tussenin, als bufferzone. Als zogenaamd niet-Fries gebied. Geen enkele Groninger weet meer van het Friese verleden. Maar Elora en ik weten wel beter. En jij nu ook. Als we gaan samenwerken, komen de Friese zeelanden weer op een lijn te liggen. Dan is er geen ontkomen meer aan.’
Het was voor Kevin duidelijk waar Sietzes belang lag. Als de Ommelanden met de hulp van Beweging 59 onafhankelijk zouden worden, zou een brug kunnen ontstaan tussen de provincie Friesland en het Duitse Ost-Friesland. Maar of de Ommelanders zich ooit weer Fries zouden gaan noemen? Ook als Sietzes en Elora’s vermoeden op waarheid zou berusten – de idee dat de Friese landen bewust uiteen zijn gedreven met het creëren van de provincie Groningen – zou het nog heel wat moeite kosten om de opgebouwde Groninger volksaard, hoe die ook precies was, af te breken en weer Fries te maken. Was het een goed idee om Beweging 59 als beweerdelijk Fries paard voor Sietze’s revolutionaire karretje te spannen?
‘Mijn laatste punt,’ zei Sietze, terwijl hij zijn telefoon erbij pakte. ‘Heb je ooit een Groninger geconfronteerd met jullie Ommelander vlag?’
‘Onze vlag?’ vroeg Kevin. ‘Hebben we die dan?’
‘Zeker weten. Die bestaat al meer dan vierhonderd jaar. Hier heb ik ’m.’ Sietze liet op zijn mobiel een plaatje zien van een vlag met blauwe en witte banen en rode harten.
‘Dat is de Friese vlag,’ zei Kevin. ‘Je houdt me voor de gek.’
‘Dat bedoel ik dus,’ lachte Sietze. ‘Jullie vlag lijkt sterk op de onze. Niet exact gelijk, maar ze hebben dezelfde oorsprong. We zijn Friezen, broeder Schutsma. Samen gaan we ons los weken van de rest van Nederland. Wij zijn al een heel stuk verder dan jullie om onze doelen te verwezenlijken, maar je kunt zo aanhaken. In de nieuwe Friese staat is geen ruimte voor kerncentrales, gaswinning of ander leed waar jullie terecht voor vrezen. Dat beloof ik.’
Sietze borg zijn telefoon weer op en zei: ‘Wat zeg je ervan Kevin? Slaan we de handen ineen?’
Meedoen of niet? Kevin stond voor een moeilijk besluit. Hij zou de kwestie aan de anderen – Gerard, Hajo, Jack en Linda – moeten voorleggen. Volgende week kwamen ze weer bijeen. Hij was benieuwd hoe zijn wereld er daarna uit zou zien.
